Pılo; Afrika, Avusturalya veya Akdeniz bölgesi gibi genelde narin toprağa sahip olan bir jeografide yaşar. Pilo, yaşama şeklini avlanma şekline göre kurmuştur adeta. Kendini toprağa gömüp saklama şekli zekicedir. Öyle bir yuva şekli yapar ki, bu yuva adeta diğer böcek ve karıncalar için bir av tuzağı şeklidir. Fakat Pılo’nun farklı çesitlerinden sadece yüzde onu bu av çukuru kurma yöntemine sahiptir.
Pılo`nun evrensel oluşum şekli bilimadamlarınca halen soru işareti olarak kalmıştır. Cünkü Pılo bir kizböceği çeşidinin kurtçuğudur, ve buna rağmen çok kompleks ve tuhaf bir davranışa sahiptir.
Pılo’nun mantığı zorlayan av çukuru kurma şekli:
Pılo`nun av çukurunu Halfeti`nin heryerinde görmek mümkün, çünkü Halfeti`nin toprağı cok narindir. Pılo böceği, av çukurunu kurmak için temel olarak üç devim yapar:
- Ilk olarak geriye hareket ederek kendisini uygun bulduğu yerin toprağına gömer.
- Kendini toprağa gömdükten sonra toprak altında kendini geriye sürüp spiral gibi bir dönme hareketi yapar. Dönerken de oluşan spiralin ortasına karşı hareket eder.
- O küçük spiralin ortasına yetiştikten sonra büyük kafasıyla toprağı dışarııya doğru atmaya başlar. Böylece kaldığı yerde küçük bir derinlik yaratmış olur.
Bilimadamlara göre Pılo o kadar güçlüdür ki attığı toprağı kolayca 30 santimetrelik uzaklığa ulaştırır. Pılo’nun bu av çukuru kurma yöntemi bilim adamların ilgi odağı olmuştur.
Pılo, karınca yiyen bir böcektir. Bu sebepten dolayı bilimadamları Pılo için „karınca aslanı“ ismini kullanmaktadır. Saklandığı çukurdan, yaklaşan karıncaları hissedip kendini av için hazırlıyor. Karınca av çukuruna yaklastığında Pılo (veya karınca aslanı) kafanı topraktan çıkartır, ve karıncaya karşı toprak atmaya başlar. Böylece karınca dengesini kaybedip çukurun içine düşer. Ve Pılo, karincanın çukurdan çıkmasını engelemek için sürekIi ona doğru toprak atar. Karınca bu şekilde çukurun ortasına karşı kayar, ve belirli bir süre sonra Pılo büyük dişleriyle karıncayi tutup toprağın içine gömer.
Diğer bir yöntemle de, zaten Pılo’nun oluşturduğu çukura düşen böcek veya karıncalar çukurdan çıkmaya çalışırken, çukurun oluş şekli gereği toprak geriye doğru kayar ve böcek veya karınca Pılo’ya yem olmaktan kurtulamaz . Av çukurunun en önemli özeliğidir. Bu davranış (av çukuru kurup avlamak) bilimadamları bile hayrete düşürmektedir.
Ne şaşırtıcı ki Pılo bu özel davranışıyla efsanelerde yer almış bir böcek. Halfeti ve bölge halkı tarafından daha çok çegingen ve sakin bir böcek olarak bilinen Pılo, yöresel bir çocuk parçasında da yer almakta. Eskiden çocuklar Pılo`nun yarattığı av çukurunu gördüğünde yere oturup Pılo ya özel bir şarkı söylerlermiş. Ki çekingen Pılo çıplak bedeniyle saklandığı yerden çıkıp kendini çocuklara göstersin diye:
Pilo pilo bavê min
herri kete çavê min.
Ku axê bihelîne,
Ku çopê bifirîne,
Ku kevirê biteqîne,
|
Pılo Pılo babacım Toz girdi gözlerime.
Ki toprağı erit
Ki copları fırlat,
Ki taşları patlat.
|
Bu küçük şarkıyı analiz ettiğimizde şunu öğrenmek mümkün: minicik Pılo`nun bu şekide toprak fırlatabilmesi halk tarafından bilinir sayılır bir beceriymiş.
Yazı`yı düzelten Tirej Acar`a teşekkürler...
Comments
Post a Comment